From The Dionysian Days...
Ο Παν εσυμβόλιζε τη ριπή του πόθου μέσα στην φύση. Εσήμαινε εκείνη την ταραχή του βυθού μέσα στα όντα, τη φθείρουσα και την ηδονική, που συνείχε τα φορτία των νεφών, τα δέντρα, τα χτήνη, τους ανθρώπους. Ήταν η σάρκωση που την τάραζε η πυρή σιγαλιά της επιθυμίας. Η δύναμη η αγνή της βάρβαρης βαρβατιάς. Απηχούσε εκθέματα της ορμής του γενετήσιου πόθου, που κυριεύει τα χορταράκια και τα λουλούδια, όταν σκάνε σε μύρα και χρώματα με τις αραδιαστές επελάσεις της άνοιξης.
Ο Παν εικόνιζε την Λιβιδώ της φύσης. Εκείνη την δύσκολη αρραβωνιαστικιά του Φρόυντ, που δεν την εννόησαν στη βάση της ποτέ τους ούτε οι αντίπαλοι ούτε οι μαθητές του. Πύλη της παντοδυναμίας σκοτεινή, έβγαζε στο τοπίο του τρομακτικού γενετήσιου ρίγους κάθε Θεογονίας και Γένεσης. Καθρέπτιζε το απροσμάχητο κράτος της ορμής για ζωικό γίγνεσθαι και nasci σε βάθος μέγα. Εκεί που το αισθάνουνται κάπως μόνον οι ποιητές και οι μιλημένοι του θανάτου. Οι σιγαλέα μιλημένοι του θανάτου.
Γιατί ο Παν ήτανε θεός των κατσικιών αλλά και των τράγων. Και οι τελευταίοι βρίσκουνται ύλη στα δομικά κύτταρα της τραγωδίας. Εκείνης της ακραίας ηθικής και αισθητικής κατάκτησης της περιουσίας των ελλήνων, που βρίσκονται από την μεριά της ζωής αλλά και του θανάτου. Ο Παν των ελλήνων φορεί το πνεύμα που δηλώνεται στα άγρια ζώα με τα συνθήματα των ιχνών τους. Φυλάγει τις ομιλίες που κάνουν τα λαμπυρίσματα των αστεριών στα σκοτεινά δάση. Αναγνωρίζεται στις χειραψίες που δίνουν τα ασημένια φύλλα της λεύκας στον άνεμο. Πάλλει μαζί με τον παλμό της πεταλούδας που πετάει στο Πεκίνο και φέρνει την καταιγίδα στην Καλιφόρνια.
Με την παγάνα του, τα παγανά και τον πανικό του φόβο, ο Παν προπέμπει στον παγανισμό του αρχαίου κόσμου. Παρασταίνει τον ιστό που ένωνε την ψυχή του ανθρώπου με την ψυχή του κόσμου σ’ έναν υμέναιο αξεθύμαστο, κάτω από την μουσική του μαγεμένου αυλού του. Την τελευταία του αντιδόνηση ίσως την ακούει κανείς σ’ εκείνο το Hirtengesang της Ποιμενικής του Μπετόβεν.
Ο Παν ήταν μια θεότητα πολυσήμαντη και κοσμοφόρα. Όπως ο Απόλλων με το απολλώνειο, ο Διόνυσος με το διονυσιακό, ο Δίας με το ολυμπιακό στοιχείο τους. Απάνου στην βάση του κύριου χαρακτήρα του δήλωνε το πιο βαθύ γνώρισμα του κλασικού έλληνα: μία φυή ανθρωπολογίας που εγνώριζε να ευδοκιμεί πάνου στη στύση της φύσης. Στην ακαταπόνητη γέμιση και χάση του φεγγαριού. Την άλω της κορυφής του ανδρικού μέλους...
Ο Παν εικόνιζε την Λιβιδώ της φύσης. Εκείνη την δύσκολη αρραβωνιαστικιά του Φρόυντ, που δεν την εννόησαν στη βάση της ποτέ τους ούτε οι αντίπαλοι ούτε οι μαθητές του. Πύλη της παντοδυναμίας σκοτεινή, έβγαζε στο τοπίο του τρομακτικού γενετήσιου ρίγους κάθε Θεογονίας και Γένεσης. Καθρέπτιζε το απροσμάχητο κράτος της ορμής για ζωικό γίγνεσθαι και nasci σε βάθος μέγα. Εκεί που το αισθάνουνται κάπως μόνον οι ποιητές και οι μιλημένοι του θανάτου. Οι σιγαλέα μιλημένοι του θανάτου.
Γιατί ο Παν ήτανε θεός των κατσικιών αλλά και των τράγων. Και οι τελευταίοι βρίσκουνται ύλη στα δομικά κύτταρα της τραγωδίας. Εκείνης της ακραίας ηθικής και αισθητικής κατάκτησης της περιουσίας των ελλήνων, που βρίσκονται από την μεριά της ζωής αλλά και του θανάτου. Ο Παν των ελλήνων φορεί το πνεύμα που δηλώνεται στα άγρια ζώα με τα συνθήματα των ιχνών τους. Φυλάγει τις ομιλίες που κάνουν τα λαμπυρίσματα των αστεριών στα σκοτεινά δάση. Αναγνωρίζεται στις χειραψίες που δίνουν τα ασημένια φύλλα της λεύκας στον άνεμο. Πάλλει μαζί με τον παλμό της πεταλούδας που πετάει στο Πεκίνο και φέρνει την καταιγίδα στην Καλιφόρνια.
Με την παγάνα του, τα παγανά και τον πανικό του φόβο, ο Παν προπέμπει στον παγανισμό του αρχαίου κόσμου. Παρασταίνει τον ιστό που ένωνε την ψυχή του ανθρώπου με την ψυχή του κόσμου σ’ έναν υμέναιο αξεθύμαστο, κάτω από την μουσική του μαγεμένου αυλού του. Την τελευταία του αντιδόνηση ίσως την ακούει κανείς σ’ εκείνο το Hirtengesang της Ποιμενικής του Μπετόβεν.
Ο Παν ήταν μια θεότητα πολυσήμαντη και κοσμοφόρα. Όπως ο Απόλλων με το απολλώνειο, ο Διόνυσος με το διονυσιακό, ο Δίας με το ολυμπιακό στοιχείο τους. Απάνου στην βάση του κύριου χαρακτήρα του δήλωνε το πιο βαθύ γνώρισμα του κλασικού έλληνα: μία φυή ανθρωπολογίας που εγνώριζε να ευδοκιμεί πάνου στη στύση της φύσης. Στην ακαταπόνητη γέμιση και χάση του φεγγαριού. Την άλω της κορυφής του ανδρικού μέλους...
Golden apples from the grove fall down the tree
And make all the Bacchants gather in Arcady
To dance on the Festival of the Tragedy
And eat the fruits of ecstasy
In the midwood twilight, on his pipe plays the faun
In the green temple, from the dionysian days, watch the dawn.
Goot-foot God rise your Rod, be free, know the world
Hath need of thee and Arcady
Goat-foot God, play your pipe, tonight, wild and free.
Your melody out of Arcady
And make all the Bacchants gather in Arcady
To dance on the Festival of the Tragedy
And eat the fruits of ecstasy
In the midwood twilight, on his pipe plays the faun
In the green temple, from the dionysian days, watch the dawn.
Goot-foot God rise your Rod, be free, know the world
Hath need of thee and Arcady
Goat-foot God, play your pipe, tonight, wild and free.
Your melody out of Arcady
ΥΓ.1 Το κείμενο είναι απόσπασμα από την "ΓΚΕΜΜΑ" του Δημήτρη Λιαντίνη (βλ. κεφάλαιο "Πέθανε ο θεός"). Μικρός φόρος τιμής στον μεγαλύτερο Έλληνα στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.
ΥΓ.2 Το τραγούδι είναι το "From The Dionysian Days" των Therion από τον δίσκο "Crowning Of Atlantis" (1999 μ.α.χ.χ.)
ΥΓ.3 Η εικόνα που κοσμεί την ανάρτηση είναι το άγαλμα της Αφροδίτης, του Έρωτα και του Πάνα. (Κατ' άλλους η Αφροδίτη επισείει το σανδάλι της σε έναν Σάτυρο.) Η δημιουργία ανάγεται στα χρόνια της ελληνιστικής περιόδου και βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια